Ecologische aspecten van de palmolieproductie

 

Een niet-duurzame productie van palmolie vormt een bedreiging voor tropische bossen. En daarmee voor dieren die er wonen. Investeren in duurzame methodes is dus essentieel als we de natuur willen beschermen. Zeker als je bedenkt dat de vraag naar olie en dus ook palmolie alleen maar toe zal nemen. Steeds meer mensen in de wereld worden immers welvarender, en dus zal de noodzaak om meer te produceren groter worden. Palmolie speelt door haar hoge opbrengst per hectare een belangrijke rol bij het voorzien in deze vraag. Hieronder zetten we op een rij wat diverse studies en NGO’s zeggen over de ecologische aspecten van (duurzame) palmolie:

 

1) De oliepalm is qua landgebruik het meest efficiënte oliegewas

Uit onderzoek blijkt dat oliepalmen de hoogste opbrengst per hectare hebben. 35% van alle plantaardige olie die in de wereld geconsumeerd wordt is palmolie. Het gewas heeft daar slechts 10% van de voor olie bestemde landbouwgrond voor nodig.

Een recente analyse van de natuurorganisatie IUCN geeft aan dat het vervangen van palmolie door andere gewassen niet tot minder, maar juist tot méér ontbossing zal leiden. Met alle gevolgen voor de biodiversiteit van dien. Andere oliegewassen hebben namelijk een lagere opbrengst per hectare. Als palmolie wordt vervangen is er dus meer land nodig voor de productie van plantaardige oliën. Daarmee wordt het risico op ontbossing nog groter. Palmolie boycotten of vermijden is dus niet milieuvriendelijker.

2) Oliepalmen kunnen nóg duurzamer worden

Hoewel palmolie in vergelijking met andere gewassen dus relatief weinig grond nodig heeft, blijkt uit deze studie van Nature Sustainability dat dit nóg productiever kan. Dit betekent dat voor de productie van palmolie geen ontbossing nodig is.

Volgens deze recente studie van de Universiteit van Göttingen kan het aanplanten van bomen en andere natuurelementen op bestaande palmolieplantages bevorderend zijn voor het behoud van de biodiversiteit. Hiermee kan voldoende ruimte voor wilde dieren gecreëerd worden. Het team van de HUTAN Orang-utan Research Unit heeft ontdekt dat orang-oetans oliepalmen gebruiken als voedselbron, als nest en als verbindingsroute dieper de tropische bossen in.

 

3) Ontbossing en palmolie

De uitbreiding van palmolieplantages heeft bijgedragen aan tropische ontbossing, met name in Zuidoost-Azië. Tussen 1990 en 2015 droeg palmolie volgens FAO cijfers wereldwijd bij aan 5% van de tropische ontbossing.

In 2020 nam ontbossing gelinkt aan palmolie voor het vierde jaar op rij af (World Resources Institute). Deze dalende trend is onder andere te verklaren door duurzame praktijken die zijn geïntroduceerd in de productie van palmolie, door ‘zero-deforestation’ commitments van bedrijven en door acties van nationale overheden in producerende landen om ontbossing tegen te gaan.

Volgens een recent rapport van het Wereld Natuur Fonds (WWF) zijn kleine boeren steeds meer een drijvende kracht achter ontbossing gelinkt aan palmolie. Ongeveer 40% van de palmolie die in de wereld wordt geproduceerd, wordt verbouwd door kleine boeren. Deze groep ervaart verschillende obstakels om mee te kunnen doen aan de verduurzaming van de keten.

 

In veel gevallen is ontbossing vooral een armoedeprobleem. Verdeeld over de hele keten zijn er miljoenen boeren die door verschillende omstandigheden niet in staat zijn het maximale uit hun land te halen. Ze hebben bijvoorbeeld te weinig geld of onvoldoende technische middelen, of onvoldoende capaciteit om mee te kunnen doen aan certificeringsprogramma’s. Door kleine boeren te helpen kunnen we ervoor zorgen dat ze wél duurzaam produceren.

Palmolie kan dus bijdragen aan de stijgende vraag naar voedsel, zonder dat het daar extra land voor nodig heeft. Sterker nog: een duurzame manier van produceren zorgt ervoor dat er geen ontbossing meer plaats hoeft te vinden. De meest toonaangevende natuurbeschermingsorganisaties, waaronder WWF zetten zich actief in voor de verduurzaming van de sector.

 

Meer lezen over palmolie?